Grodzisko w Ewopolu
W czasach mojego dzieciństwa mówiono o nim "grobelka". Nie wiedzieliśmy wtedy, że to jest fragment grodziska.
Było to jedno z miejsc zabaw, cel dalekich wypraw do tajemniczych miejsc. A tymczasem...
W "Sprawozdaniach Archeologicznych" (t. XL, 1988) Sławomir Jastrzębski pisze:
Grodzisko w Ewopolu (...) przy drodze prowadzącej z Trawnik do Dorohuczy, około 1500 m na północ od mostu
na Wieprzu w Trawnikach.(...)
Grodzisko zachowane jest w około 1/3 swej pierwotnej wielkości.
W części południowej zostało znacznie zniszczone przez meandrujący Wieprz. Dalsze partie grodziska zniszczyła
przebiegająca przez środek obiektu droga z trawnik do Dorohuczy. Za materiał do budowy jej nasypu wznoszącego się
około 3 m nad poziom terenu posłużyły nasypy fortyfikacyjne, głównie zachodniej partii grodziska. (...) Tak więc
stosunkowo dobrze zachowana jest jedynie północno-wschodnia część obiektu (na wschód od drogi). Jest ona jednak
zniszczona przez biegnący równolegle do drogi, w odległości około 40 m, rów melioracyjny o szerokości 5 m.
Zachowana część grodziska posiada wymiary 180 m x 130 m. Jak już wspomniano, trudno zrekonstruować całkowity
zarys obiektu i jego plan. Na podstawie fragmentarycznie zachowanego przebiegu wałów wydaje się, że posiadało ono
kształt kolisty lub owalny o średnicy w przybliżeniu 300 m (powierzchnia ok. 8 ha). Umocnienia grodziska stanowią
trzy linie wałów przedzielone wyraźnymi zagłębieniami - fosami. Wał wewnętrzny jest stosunkowo słabo zachowany
i czytelny jedynie we wschodniej części obiektu. Szerokość jego podstawy wynosi w stosunku do poziomu majdanu 50-65 cm.
Najlepiej zachowany jest wał środkowy o szerokości u podstawy 11-12 m i wysokości 150-175 cm. Fosa pomiędzy wałami
wewnętrznym i środkowym rysuje się w terenie dość wyraźnie. Jej szerokość wynosi 14-15 m, głębokość w stosunku do
szczytu wału środkowego 175-210 cm. Druga fosa posiada szerokość 11-13 m i głębokość 200-225 cm, licząc od szczytu
wału środkowego. Wał zewnętrzny zachowany jest do względnej wysokości 40-50 cm, szerokość jego podstawy wynosi 6-8 m.
Fosa zewnętrzna rysuje się niezbyt wyraźnie, daje się jednak zaobserwować w terenie nieznaczne obniżenie rzędu 20-30 cm.
Równolegle z pracami pomiarowymi grodziska założono w jego części północnej wykop sondażowy (10 x 2 m) w celu
uzyskania profilu wału środkowego (...) W osłonięciu nie zaobserwowano żadnych śladów elementów konstrukcyjnych wału.
Wał ten był więc, o ile można uogólniać na podstawie odsłoniętego fragmentu, wałem ziemnym bez zastosowania dodatkowych
konstrukcji drewnianych lub kamiennych. Jego jądro stanowi warstwa nasypowa szaro-brązowego piasku, usypana na
powierzchni próchnicy pierwotnej. Przekop przez wał nie dostarczył żadnych materiałów zabytkowych.
W trakcie prac na grodzisku dokonano także badań powierzchniowych na terenie pól uprawnych położonych w obrębie
obiektu. Materiał wczesnośredniowieczny wystąpił w dużym nasileniu w południowej części zachowanej partii grodziska.
Powierzchniowy charakter materiałów powoduje, że nie ma podstaw do rekonstrukcji form ceramiki. (...)
Z innych zabytków natrafiono na osełkę kamienną
oraz 4 odłupki i 2 narzędzia krzemienne: skrobacz i narzędzie na odłupku o trzech retuszowanych stromo krawędziach.
Uzyskany powierzchniowo materiał ceramiczny nie stanowi dobrej podstawy do określania chronologii
grodziska
w Ewopolu, wydaje się jednak, na podstawie analogii, przy braku ceramiki toczonej na kole, że można datować go w
przybliżeniu na IX-X w.
Fragmenty naczyń i narzędzi znalezione na terenie grodziska przez autora cytowanego artykułu
Fragmenty naczyń, które znalazł Marek Kosmala jr. w kretowiskach
na terenie grodziska. Nikt już tam niestety nie orze i o tego rodzaju znaleziska znacznie trudniej.
Biorąc pod uwagę lokalizację, zajmowany obszar, jak i charakter umocnień fortyfikacyjnych, grodzisko
w Ewopolu
należy zaliczyć do typu (...) grodziska pierścieniowatego z podwójną lub potrójną linią wałów (...).
Grodzisko gęsto zarosło drzewami i krzewami 27.10.2001 r. ...
W 2003 roku na terenie grodziska prowadzone były wykopaliska.
Archeolodzy w akcji. 5.07.2003 r.
Uporządkowany teren po zakończeniu wykopalisk 9.08.2003 r.
|
