Kronika szkoły w Trawnikach 1939

Kronika szkoły

1939 - 1944

1939/40

Rok szkolny 1939/40 rozpoczął się 24.X.1939 - gdyż 1.IX. wybuchła wojna polsko-niemiecka i wskutek działań wojennych szkoła była prawie bez przerwy zajęta przez M.S.W. wydz. Pers., przejeżdżające oddziały wojskowe i ludność cywilną. Podczas tych zmian ucierpiała szkoła materialnie, gdyż zniszczone zostały wszystkie pomoce naukowe, mapy, biblioteka została prawie rozrzucona, a wskutek wysadzenia mostu koło szkoły zostały zniszczone szyby w oknach i na[...]te ściany.
Do zajęć stawiło się całe grono naucz., jednak 1.I.1940 zostały bezterminowo urlopowane naucz. mężatki Hobotowa i Wośkowa.
Zajęcia przez cały rok 39/40 odbywały się w godzinach bardzo skróconych w różnych lokalach (Wilk, Czajka) na wsi, bo szkoła była nadal prawie bez przerwy zajęta przez wojsko.

Niemieckie samochody na boisku szkolnym. Zdjęcie nie pochodzi z kroniki - arch. aut. Fot. Tadeusz Cisz.
Nauczycielstwo zostało bardzo zubożone, gdyż nie otrzymywało dodatków na mieszkanie i na administrację a warunki utrzymania coraz wzrastały. Najwięcej ucierpiał kier. szkoły, gdyż mieszkanie w browarze zostało 8.9.39 zniszczone przez bombę, która uderzyła obok samego domu., później 12.9 uderzyła pod oknem i zniszczyła pozostawione szafy i meble. W końcu zabrano mu przez ludność i wojsko wszystkie lepsze rzeczy tak, że został bez niczego, co by mógł spieniężyć w tak ciężkich czasach. Jednak z nauczycielstwem nie zatroszczono się o niego, każdy był szczęśliwy, że sam ocalał ze swoimi rzeczami. Część miejscowego społeczeństwa przyszła mu z pomocą dość dobitną.
Pracy żadnej prócz nauki w szkole nie prowadzono.

1940/41

Rok szkolny rozpoczęto 1/IX 1940 w szkole, którą wyremontowano na koszt gminy. Została mianowana naucz. z Piask Jacorzyńska Natalia na 5 salę.

Karolina Natalia Jacorzyńska ur. 28.01.1898 w Nyrkowie, pow. Zaleszczyki, woj. Tarnopol zm. 24.01.1979 w Bychawie. Ukończyła Studium Nauczycielskie we Lwowie, uczyła m.in. w szkołach w Bystrzejowicach, Łasku, Zosinku. W 1957 r przeszła na rentę. Zdjęcie z arch. rodz. pani Katarzyny Urbanowicz.
Liczba dzieci zmniejszyła się z powodu braku obuwia, ubrania, zamiejscowe przestały uczęszczać do naszej szkoły. Dużo dzieci w wieku szkolnym wolała chodzić do obozu na zupę lub pomagać żołnierzom za odpadki jakie tam otrzymywały. Frekwencja bardzo słaba, bo na to składały się różne wyżej podane warunki.
Na wiosnę znów została zajęta szkoła, musieliśmy uczyć w różnych miejscach, a to w fabryce (celtbuda(?) - ochronka) po trzy zmiany.
Rok szkolny zakończył się 30 czerwca, ale dzieci przeżyły wybuch wojny niemiecko-sowieckiej i przeloty samolotów ponad Trawniki.
Zestawienie frekwencji i wyniki klasyfikacji

Klasa	Ogółem uczniów	Klasyfikowano	Przeszło
I	53	45	40
II	44	44	41
III	52	44	41
IV	44	38	33
V	54	47	45
VI	40	35	35
VII	27	26	24
Razem	314	297	259

Dla ułatwienia nauki języka polskiego zostało wydane czasopismo "Ster", które miało zastąpić wszystkie podręczniki do jęz. polskiego. Naucz. zostało szkolone celem zbierania i suszenia ziół w szkole. Wyniki w pierwszym roku były b. słabe. Również kier. szkoły musiał brać udział w komisji kontygentowej, co nie przyniosło mu żadnej korzyści, jak tylko złość na tego co pisze.

1941/42

Rok szkolny zaczęto 1.IX.1941 r. w szkole, grono pozostało bez zmiany. Dzieci zgłosiło się dość dużo, lecz w zimie wskutek już wymienionych spraw frekwencja popsuła się, dużo dzieci przestało uczęszczać do szkoły. Zostały przydzielone buty w ilości 21 par, lecz bardzo małe, tak, że w większości wypadków w butach musiało chodzić młodsze rodzeństwo. Po wyjeździe wojska na Wschód - został zorganizowany w Trawnikach obóz dla ludności podejrzanej, który został zlikwidowany z następnie utworzono obóz wyszkoleniowy. Wspominam o tym dlatego, że dzieci bardzo zostało zajęte przez rodziców, by zajmowały się handlem (chleb, papierosy, wódka itp.). Na wiosnę zostali usunięci wszyscy żydzi z Trawnik, a dzieciom już w roku 1940/41 nie wolno było uczęszczać do szkoły.
Zestawienie za rok 1941/42 jest następujące

Klasa	Liczba dzieci	Przeszło	Zostało	Nieklasyf.
I	58	33	25	9
II	45	36	9	6
III	44	39	5	2
IV	49	35	14	9
V	38	21	17	10
VI	41	27	14	7
VII	31	20	11	8
Razem	306	211	95	51

Rok szkolny został przedłużony do 25/VII, gdyż ostra zima wpłynęła na częste i długie przerwy w nauce, a również w okolicach panujący tyfus plamisty szerzył się - z tego powodu szkoły były zamknięte.
Nauczycielstwo zostało wciągnięte do miejscowych Komisji Sanitarnych i musiało pilnować i chodzic po domach czy nie ma zachorowań na tyfus plamisty.
Akcja zielarska dała 90 kg ziół i 530 kg suszonych kwiatów.

1942/43

Rok ten jak poprzednie - wojenny - nie przyniósł żadnych zmian w szkolnictwie. Nauczycielstwo pracowało w bardzo ciężkich warunkach, brak opału, zmusznie do pracywskutek polecenia władz administracyjnych, musiało zarobkować czy to lekcjami lub pracą w spółdzielni a nawet dostarczać do bufetu bułeczki i ciasteczka. Na poziomie umysłowym u dziatwy odbiła się długa przymusowa przerwa rzekomo z braku opału od 12/XII do 1/III. Podkreślić trzeba, że rodzice w dużym procencie starali się o dokształcanie dzieci prywatnie, przyczyniali się do przetrwania i przeżycia wojny.

1943/44

Wojna trwa - praca w szkole idzie cokolwiek lepiej, odbyło się prawie 200 dni nauki, z tym że skrócono godziny w m-cu lutym i marcu. Od 1/I 1944 władze zarządziły wprowadzenie nowego planu nauczania i rozkładu godzin. szkoła w Trawnikach wg ilości dzieci powinna być 4 klasowa, wł jest 5 więc i szkoła 5 klasowa nie mogła od razu objąć wszystkich dzieci by V - VI - VII razem uczęszczać i pobierała naukę w jednej klasie. Po uzgodnieniu z gronem naucz. połączyliśmy VI _ VII razem (dzieci 52) i program nauki do końca roku miał pozostać ten sam, by dzieciom nie psuć świadectw. Nauka odbywała się cicha i głośna dla każdej klasy, jedynie język polski prowadzono wspólnie. Nauka języka polskiego była utrudniona z powodu braku "Stern" zamiast 10 numerow wyszło 4 w tym 1 poświęcony geografii Gen. Gubernatorstwa, ponieważ ten przedmiot został wprowadzony do szkoły pow.
Rok szkolny zakończył się 5 lipca 1944, wydano świadectwa dzieciom, a dzieci które ukończyły 14 lat zostały zwolnione od obowiązku szkolnego.

1938/39 - 1944/45

aktualizacja:
5.06.2004